ابرکوه

ابرکوه

شهرستان اَبَرکوه یکی از شهرستان‌های استان یزد است که در مرکز ایران قرار گرفته است. شهر ابرکوه مرکز این شهرستان است. در غرب استان یزد در ۳۰ کیلومتری مرز آن با استان فارس قرار دارد.

جمعیت:

جمعیت شهرستان ابر کوه در سال ۱۳۹۵، برابر با ۵۱٬۵۵۲ نفر بوده‌است. آمارهای وزارت آموزش و پرورش حاکی از آن است که این شهر در ریشه کنی بی سوادی پیشگام و سرآمد دیگر شهرهای ایران می‌باشد. این شهر دارای دو نقطه شهری ابرکوه و مهردشت می‌باشد.

محلات:

نام هر کدام وجه تسمیه خاص خود را دارد عبارتند از : دربقلعه، نبادان، جهانستان، محله بازار، محله طاووس، نظامیه، دروازه میدان، گل کاران، گل میدان، دروازه علی.

وضعیت جغرافیایی:

در حاشیه کویری واقع شده‌است. در ۲۰ کیلومتری شرق این شهرستان کویر نسبتاً وسیع ابرکوه واقع شده‌است و مرتفع‌ترین نقطه شهرستان تپه‌ای به ارتفاع ۲۳۷۸ متر است که در شمال غربی شهرستان قرار گرفته‌است.

مختصات جغرافیایی :

۳۱ درجه و ۷ دقیقه و ۴۴ ثانیه شمالی و ۵۳ درجه و ۱۶ دقیقه و ۵۷ ثانیه شرقی می‌باشد. (مختصات میدان اصلی شهر)

کویر ابرکوه:

کویر ابرکوه آب اصلی خود را دو رودخانه موجود در حاشیه شمال غربی و رودخانه‌های دیگری که از حاشیه جنوب شرقی وارد کویر می‌شوند تامین می‌کند. قسمت اعظم این کویر را نمکزار با فرورفتگی‌های پراکنده فرا گرفته‌است. خاک‌های رسی باد کرده قسمت اعظم بخش جنوبی شرقی را فرا گرفته‌است و به صورت نوار کل نمکزار را در قسمت‌های دیگر دربر گرفته‌است. در حاشیه شمال غربی در حد فاصل خاک‌های رسی و نمکزار باتلاق قرار دارد. باتلاق‌ها به صورت نوار پهنی حاشیه شمال غربی کویر را می‌پوشانند.

راه‌های ورود به منطقه کویری:

مسیر اول مسیر جاده ابرکوه به تفت و جاده خاکی مزرعه آخوند می‌باشد. مسیر دوم مسیر ابرکوه به مهرآباد و سپس جاده خاکی اسفندآباد می‌باشد.

نقاط دیدنی:

مجوعه پردیس واقع درمحله تاریخی دروازه میدان (خانه موسوی -خانه سیدعلی آقا-خانه آقازاده)است. و خندق تاریخی شهر (پیش از اسلام)، سرو کهن ابرکوه ،یخچال ابرکوه است.

ساختمان گنبد عالی:

از سالم‌ترین ساختمان‌های زمانه سلجوقیان و از ارزشمندهای هنر [مهرازی] ایران است. ساختار بنا از سنگ و چاروگ (ساروج) و هشت گوش است که بر روی کرسی چهارگوشی که گوشه‌هایش پخ شده ساخته شد. شکل گنبد در بخش آسمانه مانند عرقچین است. بلندای ساختمان ۲۲، هر بدنه دیوار ۵/۴۲ و درآیگاه ۱/۲۰، بلندای آسمانه از درون ۱۲ و بلندای کرسی از روی زمین ۲ متر می‌باشد.

بر بدنه ساختمان:

۳ رج چفدآویز زیر پایه گنبد ودو سنگ نبشته بخط کوفی بنایی از آجر برجسته که یکی زیر چفدآویزها و دیگری بر بالای درآیگاه است. این آرامگاه، گور امیر شمس الدوله علی هزار اسب از خاندان دیلمیان و مادرش بوده که بدستور فرزندش فیروزان در سال ۴۴۸ ماهشیدی (قمری) ساخته شد. گنبد عالی ابرکوه در سال ۱۳۱۲ به شماره ۱۹۵ در فهرست آثار ملی ایران نگاشته شد.